Kuzey Kore para birimi, ülke ekonomisinin temel ödeme aracı olan won (KPW), ekonomik izolasyon ve devlet müdahaleleri nedeniyle resmi sabit kur ile gerçek piyasa değerleri arasında büyük fark gözlenirken, kısıtlı yabancı para erişimi ve katı döviz kontrol politikaları sayesinde hem devletin hem de kara borsanın farklı kurlar üzerinden işlem görmesine yol açar.
Kuzey Kore Para Birimi Nedir?
Kuzey Kore para birimi, ülkenin mali işlemlerinde kullanılan resmi ödeme aracı olup kodu KPW ve sembolü ₩ şeklindedir; ekonomik izolasyon, devlet müdahaleleri ve birlik içi kaynakların sınırlı olması, global rezerv para birimleriyle kıyaslandığında wonda ciddi dalgalanmalara yol açarken merkezi planlamanın etkisi resmi ve kara borsa kurlarının birbirinden kopuk olmasına neden olur.
Para Biriminin Tarihçesi
1970 yılında kuzey ve güney wonları ayrıldığında ortaya çıkan yeni wonda, önce kimlikli banknotlarla yürürlüğe kondu; ekonomik zorluklar ve enflasyon kontrol politikaları, farklı denomine çözümlerle para biriminin değerini koruma çabalarını beraberinde getirdi.
Para Birimi Kodu ve Sembolü
Uluslararası finans piyasalarında KPW koduyla tanınan Kuzey Kore para birimi, ₩ sembolüyle gösterilir; Kore ranın güneyindeki KRW ile karıştırılmaması için işlem platformları ve uluslararası bankalar bu ayrımı net şekilde vurgular.
Resmi ve Siyah Piyasa Kurları
Kuzey Kore para birimi kurları, resmi ekonomi bakanlığı tarafından belirlenen düşük sabit kur sistemine ve yurtiçindeki kara borsa piyasasında oluşan yüksek arz-talep dengelerine göre paralel işlev görür; devlet müdahalesinin sıkı olduğu resmi kurlarda 1 USD yaklaşık 900 KPW olurken gerçek piyasa koşullarında bu oran 8.000–10.000 KPW bandında hareket eder.
Resmi Kurlar
Devlet kontrolünde belirlenen resmi kurda 1 USD, yaklaşık 900 KPW olarak sabit tutulur; planlı ekonomi politikaları ve dış dünya ile kısıtlı ticaret nedeniyle bu kur, uluslararası piyasalardaki gerçek değerini yansıtmayacak şekilde düşük kalır.
Siyah Piyasa Kurları
Kara borsa kurları, kuzey kore vatandaşlarının döviz bulmak için başvurduğu informal piyasalarda şekillenir; arz-talep dengesine göre dalgalanan bu kurda 1 USD genellikle 8.000–10.000 KPW aralığında işlem görür.
| Özellik | Değer |
|---|---|
| Para Birimi Kodu | KPW |
| Sembol | ₩ |
| Alt Birim | Chon (1 Won = 100 Chon) |
| Resmi USD Kuru | ~900 KPW |
| Siyah Piyasa USD Kuru | ~8.000–10.000 KPW |
Banknot ve Madeni Para Özellikleri
Kuzey Kore para birimi banknotları, lider portreleri ve devrim temalı motiflerle dekore edilmiş olup 1, 5, 10, 50, 100 ve 500 won değerlerinde basılır, renklerin yoğun kullanımı, gelişmiş güvenlik şeridi ve su işareti ile barkod sistemi içerirken madeni paralar nadiren kullanılır ve genellikle 1, 5, 10 chon alt birimlerinde piyasa sürülür.
Kullanım Alanları ve Döviz Kısıtlamaları
Kuzey Kore para birimi kullanım alanları, devlet işletmeleri ve kontrollü piyasa mekanizmaları ile sınırlıdır; vatandaşlar resmi kanallardan döviz alıp satamaz, sıkı döviz kontrol politikaları, uluslararası ticaret ambargoları ve turizm sınırlamaları nedeniyle wonda yabancı para işlemlerine izin verilmez ve yurttaşlar kara borsa aracılığıyla döviz temin etmek zorunda kalır. Bu izolasyon, wonda çok az likidite kalmasına ve merkezi ekonomi planlamasında belirsizliklere yol açar.
Döviz kontrol politikaları
Devlet, döviz çıkışını ve girişini katı bir şekilde düzenlerken, tüm ithalat ve ihracat işlemleri bakanlık onayına tabi tutulur; bu politikalar, wonda fiyat istikrarı sağlamayı amaçlar ancak ekonomik esnekliği önemli ölçüde kısıtlar.
Turizm ve Sınırlamalar
Kuzey Kore’yi ziyaret eden yabancı turistler, girişte sınırlı miktarda döviz bozdurabilir ve resmi kurlarla alışveriş yapabilir; ancak serbest dolaşımdaki kısıtlamalar, turistleri genellikle devlet kontrolündeki mağazalarla sınırlar.
Sıkça Sorulan Sorular
Kuzey Kore para birimi hakkında sıkça sorulan sorular ve yanıtları aşağıda bulabilirsiniz.
Para birimi kısaltması nedir?
Kuzey Kore para biriminin kısaltması KPW olarak belirlenmiştir ve tüm uluslararası finansal işlemlerde bu kısaltma kullanılır.
Resmi ve siyah piyasa kurları nasıl belirlenir?
Resmi kurlar devlet bakanlığı tarafından sabitlenirken, siyah piyasa kurları vatandaşlar arasındaki arz-talep dengesiyle informal piyasalarda günlük olarak şekillenir.
Yabancılar Won Kullanabilir mi?
Yabancılar, sınır kapılarında veya resmi bankalarda sınırlı miktarda döviz bozdurabilir ancak günlük alışverişlerde won kullanımı sıkı şekilde kontrol edilir.
Banknotlar hangi özelliklere sahip?
Banknotlar, lider portreleri, devrim temalı desenler, güvenlik şeridi, su işareti ve barkod sistemi gibi gelişmiş koruma önlemleri içerir.
Alt birimler kullanılıyor mu?
Alt birim olarak chon bulunur ve 1 won = 100 chon olarak tanımlansa da günlük hayatta chon nadiren dolaşıma girer.
Won nerede değiş tokuş edilebilir?
Won, Kuzey Kore içinde resmi bankalarda ve kara borsada değiş tokuş edilebilir, uluslararası alanda ise ambargolar nedeniyle nadiren kabul görür.
Döviz kontrol politikaları neden önemli?
Döviz kontrol politikaları, ülkenin dışa bağımlılığını sınırlamak, enflasyonu kontrol etmek ve merkezi planlamayı desteklemek amacıyla hayati bir rol oynar.
