Borç senedi, alacaklı ile borçlu arasında düzenlenen, borç ilişkisini ve geri ödeme şartlarını yazılı olarak belgeleyen kıymetli evraktır; ödeme tarihi, miktar, faiz oranı, imza ve taraflara ait kimlik bilgilerinin eksiksiz yer alması gerekir; teminatsız veya teminatlı olarak düzenlenebilir ve vade geldiğinde alacaklı icra takibi başlatma hakkına kavuşur.
Borç Senedi Nedir?
Borç senedi, taraflar arasındaki borç alacak ilişkisinin şartlarını yazılı olarak belirten, kıymetli evrak niteliğinde bir alacak belgesidir; üzerinde borç tutarı, vade, faiz oranı, imza ve düzenleme tarihi bulunmalı, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu hükümlerine uygun olarak düzenlenmelidir.
Borç Senedi Özellikleri Nelerdir?
Borç senedinin temel özellikleri arasında yazılı şekil şartı, açık borç tutarı ve vade tarihinin net belirtilmesi yer alır; senet üzerinde borçlu ve alacaklının kimlik bilgileri, imzaları ve faiz oranı gibi bilgiler eksiksiz yazılmalı, devri ve cirosu açıkça düzenlenmelidir; aksi halde hukuki belirsizlik doğar.
Yazılı Şekil Şartı
Borç senedinin geçerli olması için mutlaka yazılı olarak düzenlenmesi ve tarafların imzalarının bulunması gerekir; sözlü anlaşmalar bu belgeyi ikame etmez; ayrıca borç miktarı, ödeme tarihi ve faiz oranı gibi bilgilerin okunaklı şekilde yazılması şarttır.
İmza Zorunluluğu
Borç senedini düzenleyen borçlu tarafından imzalanması, belgenin alacaklı tarafından ibraz edilmesi için zorunludur; imza eksikliği, senedin geçersiz sayılmasına veya icra takibine esas alınmamasına yol açabilir; noter onayı ek güvence sağlar.
Borç Senedi Türleri Nelerdir?
Borç senedi türleri genellikle basit borç senedi ve cirolu borç senedi olarak iki başlıkta incelenir; basit borç senedinde devredilebilirlik sınırlı kalırken cirolu senet, alacak hakkının başkalarına devrine izin verir; taraflar bu tercihe göre uygun belgeyi seçer.
Basit Borç Senedi
Basit borç senedinde yalnızca asıl borçlu ve alacaklı adı geçer; cirosu mümkün olmadığı için alacak hakkı üçüncü kişilere devredilemez; takas veya rehin gibi işlemler sınırlı kalır ve tek işlemli ilişkilerde tercih edilir.
Cirolu Borç Senedi
Cirolu borç senedinde, senedin arkasına kaydedilen ciro işlemi sayesinde alacak hakkı devredilebilir; defaten veya zincirleme ciro ile farklı kişiler arası alacak geçişi sağlanır; ticari işlemlerde likiditeyi artıran etkin bir yöntemdir.
Borç Senedi Düzenleme Şartları
Borç senedi düzenlerken üzerinde borçlu ve alacaklının tam isim ve adres bilgileri, borç miktarı, ödeme tarihi, faiz oranı gibi kritik bilgiler mutlaka yer almalı; belge tutarının yazı ve rakamla uyumlu olması, imza ve düzenleme tarihinin eksiksiz kaydedilmesi zorunludur; noter onayı ek güvence sunar.
Borç Senedinin Hukuki Geçerliliği ve Yaptırımı
Borç senedi, Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu hükümlerine uygun düzenlendiğinde hukuken geçerli alacak belgesi olarak kabul edilir; alacaklı, vade tarihini takip eden iş gününde senedi icra dairesine vererek doğrudan takibe geçebilir; itiraz hakkı sınırlı olmakla birlikte icra yoluyla tahsilat imkânı sağlar.
Borç Senedi Kullanmanın Avantajları ve Dezavantajları
Borç senedi, alacaklıya hızlı icra imkânı ve hukuki güvence sunarken borçlu için nakit akışı planlama zorunluluğu doğurur; yazılı kayıt sistemi belirsizlikleri ortadan kaldırır ancak şekil ve imza şartlarına uyulmaması risk yaratır; ticari ilişkilerde ödeme kolaylığı sağlar ve finansman araçları arasında değerlidir.
Sıkça Sorulan Sorular
Aşağıda borç senedi hakkında en sık sorulan sorular ve cevapları yer almaktadır.
Borç senedi ile senetli alacak arasındaki fark nedir?
Borç senedi, nakit veya mal-alım gibi işlem miktarını belgelendirirken, senetli alacak kavramı genel olarak alacak hakkının belgelendiği durumu ifade eder; borç senedi kıymetli evrak niteliği taşıyarak icra takibi imkânı verir.
Borç senedinde gecikme faizi nasıl belirlenir?
Gecikme faizi, senette açıkça belirtilen oran üzerinden hesaplanır; oran belirtilmediyse kanuni faiz devreye girer ve senet vadesinin bitimini takip eden günden itibaren faizin işlemeye başlaması gerekir.
Borç senedi ciro işlemi nasıl yapılır?
Ciro işlemi, senedin arka yüzünde ciro alacaklısının adı ve imzası yazılarak gerçekleştirilir; her ciro zincirleme devri gösterir ve cirolu senetlerde alacak hakkının yeni kişilere geçmesini sağlar.
Teminatsız borç senedi nasıl kullanılır?
Teminatsız borç senedinde ek güvence bulunmadığından, alacaklının senet vadesinde icra takibi başlatma hakkı en önemli güvencesidir; borçlu itiraz etmediği sürece icra yoluyla tahsilat hızlı gerçekleşir.
Borç senedi kaybolursa ne yapılmalı?
Senet kaybolduğunda, alacaklı sulh hukuk mahkemesinden kayıp senedin tescili ve çoğaltılması kararı alarak yerine geçecek yeni bir senet çıkartabilir; bu süreç yargı gözetiminde ilerler.
Borç senedine itiraz edilebilir mi?
Borçlu, senette kanuna aykırı bir husus görürse ilgili icra dosyasında itiraz edebilir; itirazın kabulü halinde alacaklı mahkemeye başvurarak senedin kesinleşmiş icra emrine dönüştürülmesini talep eder.
